Ертіс-әлемдегі ең ұзын өзен (екінші орында-Миссури). Ол Қытай (525 шақырым), Қазақстан (1 700 шақырым) және Ресей (2 010 шақырым) аумақтары арқылы өтеді. Бассейннің ауданы 1 643 мың шақырым. Ертістің бастауы Моңғолия мен Қытай шекарасында, Моңғол Алтай жотасының шығыс беткейлерінде орналасқан. Қытайдан Қара Ертіс деген атпен ол Қазақстанға түседі, Зайсан ойпаты арқылы өтеді, Зайсан ағын көліне құяды. Қара Ертістің сағасында үлкен дельта орналасқан.Зайсанға Рудный Алтай, Тарбағатай және Саур жоталарынан көптеген өзендер құяды. Осы сулармен бірнеше рет күшейтілген Ертіс Зайсан көлінен солтүстік-батысқа қарай Бұқтырма ГЭС арқылы және одан кейін орналасқан Өскемен ГЭС арқылы ағып өтеді. Төменгі ағысында Шүлбі ГЭС және Семей қаласы орналасқан. Павлодардан сәл жоғары Ертіс суын батысқа қарай ағып жатқан Ертіс — Қарағанды каналы алады.
Ертістің бастауы өте жоғары, жоғарғы ағысы таулы жерлерде орналасқан. Мұнда өзеннің жағалары көбінесе ормансыз-жартасты немесе таулы дала болып табылады, кейде Тайга өскен жерлер кездеседі. Таулар аймағынан шығуға жақын жерде ұзақ батпақтар мен құмдар арасында ағып жатқан өзен бар. Шүлбі су қоймасынан кейін таулар жазыққа жол береді-осы жерден бастап Омбыға дейін өзен дала арасында ағып жатыр —мұнда Ертіс сансыз каналдарды, аралдарды, өзен жайылмасы-бұталы бұталармен көмкерілген типтік су басқан шалғындар.
Ертіс өзенінің ихтиофаунасы өте алуан түрлі. Балықтың ең көп таралған түрлері - аққайран, торта балық, шортан, алабұға, қарақұйрық, көксерке, бекіре, тұқы, нәлім. Айтап өтерлігі, кейбір балық түрлері жасанды түрде көбейтілген, мысалы, форель, рипус, дөңмаңдай және тұқы. Оларды мұнда түрлі құрылғылармен аулайды.
Ертіс өзеніне жабайы демалысты және шатырлармен демалуды ұнататындар өте көп. Мұнда жақсы жағажайлары бар көркем жерлерді табу өте оңай (қалалардан алыс емес).
.jpg)
